Kopshout heeft in opdracht van Radboud Universiteit Nijmegen diverse ruimten van het Studiecentrum Soeterbeeck opnieuw ingericht. De opdracht voor het ontwerp hield in dat de nieuwe inrichting moest bijdragen aan de allure van Soeterbeeck als hedendaags studiecentrum, maar dat er ook recht gedaan moest worden aan de historische context!!
De opdracht aan meubelmakerij Kopshout is het inrichten van drie ruimten: de Bibliotheek, de Windesheimzaal en de Refter. Dit project is opgesplitst in vijf fases. Hieronder fase 5
In de Refter van Soeterbeeck hebben drie muren een lambrisering met een ingebouwde bank. Hierop hebben eeuwenlang kloosterlingen gezeten om te eten. Bij deze banken horen een zestal zeventiende-eeuwse tafels. Deze tafels laten heel mooi de slijtage zien van ruim 300 jaar dagelijks gebruik. Helaas zijn de tafels daardoor ook behoorlijk gammel. Het is de bedoeling dat deze tafels door de gasten van Soeterbeeck daadwerkelijk gebruikt gaan worden. Daartoe zijn er een aantal constructieve ingrepen noodzakelijk.
De onderzijde van de slede-voet toont de doorgaande pen-en-gat-verbinding. Omdat er in de loop van de tijd speling op is gekomen heeft men tijdens eerdere reparaties wiggen in de dikte aangebracht. Tevens zijn er grote spijkers ter versteviging in geslagen. Helaas zijn beide ingrepen niet goed gekozen. Ze hebben nauwelijks een positief effect op de sterkte.
Sommige delen zijn behoorlijk aangetast door de houtworm. Het is natuurlijk geen toeval dat de houtworm zich in dit harde inlandse eiken bijna alleen beperkt tot het zachtere spinthout. Dit is de buitenste rand van de boom die nog niet verkernd is en waarin het voedseltransport plaatsvindt. De aangetaste delen behandelen we tegen verdere aantasting door de houtworm. Daar waar het gewenst is vervangen we stukken hout, zoals hier bij een balusterpoot.
Hier is in de aangetaste balusterpoot een nieuw stuk aangebracht. Dit ‘nieuwe’stuk is overigens 250 jaar oud. Het past nadat het later met meubelolie is behandeld precies bij het originele poothout!!
De originele verbinding was een doorgaande pen-en-gat die dubbel getoogd was. Die ‘toognagels’ (een soort deuvels) werden in iets versprongen gaten geslagen waardoor ze de verbinding goed aantrokken. Door de eeuwenlange druk zijn sommige toognagels gebroken. Deze hebben we vervangen door nieuwe exemplaren. Bovendien hebben we de verbinding vakkundig in de breedte van de pen stevig opgewigd. Daardoor zit de pen nu zeer strak in het gat. Deze twee ingrepen moeten garant staan voor stevigheid in de breedterichting van de tafel.
De stevigheid in de lengterichting is bij dit type tafel altijd een probleem. Het soort constructie voorziet niet in een lengteverband. Daardoor is zo’n tafel bijna altijd gammel in de lengterichting. In het verleden heeft men dat bij deze tafels al op verschillende wijzen pogen op te lossen. Een keer is er een lengtevoet dwars onder de slede-voet aangebracht. Een andere poging was een verbinding van de voetsteun met de slede-voet. Hiervoor moest een stuk hout met een zware pen in de slede-voet de balusterpoot via de slede-voet haaks houden ten opzichte van de voetsteun. Helaas bleken beide pogingen onvoldoende.
Om dit constructieve vraagstuk op te lossen loop je tegen een kunsthistorisch probleem aan , want als het originele karakter helemaal behouden moet blijven, is er geen afdoende oplossing mogelijk. Slechts door een ingrijpende toevoeging, in de zin van lengtregels van poot naar poot, wordt een solide onderstel verkregen. Kunsthistorisch is dat echter een bezwaar. Omdat het dagelijks gebruik van de tafels in de overwegingen zwaar woog, zijn deze lengteregels hier toch aangebracht. Dit is echter dusdanig gedaan dat deze ingreep later altijd nog ongedaan gemaakt kan worden!!
De tafelbladen bestaan uit slechts enkele brede delen. Deze zijn af en toe losgeraakt. We hebben ze op de originele wijze verbonden met o.a. ‘vlindertjes’.
Na de constructieve ingrepen hebben we nog een aantal ’kosmetische’ingrepen gedaan. Daarna is het nieuwe hout bijpassend gebeitst en met olie en was afgewerkt. Op de foto staan een paar tafels nog nat van de olie te glimmen. De tafels zijn, na al het werk, steviger dan ooit tevoren!! Samen met de wandbanken geven deze tafels een goede impressie van het vroegere kloosterleven.
