Een opdrachtgever vraagt ons om een klein bureau te restaureren. Er zijn niet veel gebreken: wat draaiwerk is kapot of ontbreekt, een verbinding zit los en het traceerwerk is incompleet en gebroken. Tot zover niets bijzonders. Wat wel bijzonder is, vertelt de eigenaresse mij wanneer ik opmerkingen maak over het aparte uiterlijk van het meubelstuk. Vooral de vele blauwe tegeltjes die in het ontwerp opgenomen zijn, maken het tot een uniek meubelstuk. Het blijkt om een bureau te gaan van de schrijver Frederik van Eeden. Als ik dat hoor sta ik versteld. Ik sta in een gewoon rijtjeshuis voor een museumstuk!!
Op mijn nieuwsgierige vraag naar de tegeltjes krijg ik te horen dat die afkomstig zouden zijn van de villa van de kolonie ‘Walden’. In zijn zoeken naar een betere wereld was Van Eeden in 1898 met dit maatschappelijk experiment gestart. Walden was een coöperatieve landbouwonderneming met gemeenschappelijk grondbezit. Van Eeden zou de tegeltjes rond 1910 uit de villa gehaald hebben na het mislukken van het experiment. Hij heeft daarna een utrechtse meubelmaker een bureau laten maken en daar de betreffende tegeltjes in laten verwerken. Waarschijnlijk als aandenken aan ‘Walden’. Via schenking en overerving is het bureau in handen gekomen van de huidige eigenaresse. Voor meubelmakerij Kopshout is dit des te meer bijzonder omdat de ideologische grondslag van Walden enige overeenkomst heeft met de uitgangspunten van onze mens- en milieuvriendelijke meubelmakerij.
Het ontbrekende stuk van het traceerwerkje heb ik gereconstrueerd. Hier lijm ik het geheel weer in elkaar.
Het is altijd leuk en leerzaam om een antiek meubel te ‘lezen’. Hiermee bedoel ik dat ik op zoek ga naar karakteristieken die iets vertellen over de productie, de herkomst en het gebruik van een meubel. Een voorbeeld hiervan is een stukje krantenpapier aan de achterkant van het bureau. Waarschijnlijk heeft er ‘Bussum’ gestaan. Dit zou overeenkomen met de plaats waar de kolonie Walden was gelegen. Waarom het stukje krant er op geplakt is, blijft overigens een interessante vraag.
Aan de achterzijde is te zien dat de meubelmakers vroeger ook wel eens een fout maakte. Een ingezette prop verraadt waar op een verkeerde plaats een gat voor een pen-en-gat-verbinding is gemaakt.
Als laatste ‘leesteken’ noem ik hier de inktvlekken van het inktpotje van Frederik van Eeden. Op verschillende plaatsen op en in het bureau zitten vlekken die ons leren dat het om een vierkant inktpotje ging. Wie weet welke boeken, gedichten en brieven deze waarheidszoeker met deze inkt heeft geschreven???? …………Een gedachte om bij weg te dromen.
Hier is het bureau na de restauratie. Er zijn nog vele vragen te stellen over dit meubel. Een daarvan betreft de geschiedenis en betekenis van de tegeltjes. Wat betekenen de afbeeldingen? Vormen ze samen een verhaal? Heeft Frederik van Eeden met een speciale bedoeling een selectie gemaakt uit de tegeltjes van de villa van Walden?
Tot slot volgt het gedicht ‘de Waterlelie’. Toevallig had ik dit fraaie gedicht met een foto van de witte waterlelie in mijn eigen tuin gecombineerd. Ik had deze foto met gedicht al een jaar op mijn prikbord hangen toen dit bureau op mijn weg kwam……..
