Enkele jaren eerder kochten wij enkele polderessen in de Achterhoek. In de regen en tot de enkels in de modder hebben we met de mobiele zager enkele stevige essen tot planken verzaagd. Na droging in onze droogkamer was het droog genoeg om in een meubel verwerkt te worden. In samenspraak met onze opdrachtgevers, Bram en Mijke, hebben we een ontwerp voor een tafel ( 220 x 90 x 75 cm ) gemaakt, dat het wilde karakter van dit polderessen prachtig toont.
Essenhout is geliefd vanwege haar lichte kleur en sprekende nerf. Als essen ouder worden dan ongeveer 50 jaar vormt er zich een ‘valse’ kern. Dit donkere, wild getekende hout wordt ‘olijfessen’ genoemd, vanwege de gelijkenis met het hout van de olijfboom. Kenmerkend voor polderessen is dat het hard, zwaar en wild hout levert.
Het tafelblad van dit ontwerp bestaat uit 2 lichtessen lengteklampen waartussen een paneelblad met dwarse draad van olijfessen zit. Op deze foto zien we dat Bert een groef freest voor een lichtmetalen ‘veer’ die het paneelblad de ruimte moet geven om tussen die lengteklampen te kunnen blijven ‘werken’ (= zwellen en krimpen van massief hout) . Hierna volgende foto’s zullen een en ander verduidelijken……….
Op deze foto worden de twee delen van het blad aan elkaar gelijmd. Dit gebeurt met serre-joints; dat zijn een soort zware lange lijmklemmen waarmee het hout geklemd kan worden. Midden over het blad ligt nog een extra lange gewone lijmklem als derde drukpunt.
Bij deze tafel komen stoelen met armleuning. Om die armleuningen onder de tafel te kunnen schuiven is het nodig dat er voldoende ruimte onder de bladregel zit.
Te meer omdat dit ontwerp een blad met dwarse houtnerf heeft is het noodzakelijk om de lengterichting te versterken met een lichtmetalen profiel. Zoals hierboven al aangegeven maakt dit profiel het tevens mogelijk dat het olijfessen-tussenblad kan krimpen en zwellen tussen de lengteklampen van licht essen. Op deze foto wordt het lichtmetalen profiel gemonteerd.
De tafel begint zijn uiteindelijke vorm te krijgen.
De poten worden in verstek aan de lengte’klamp’regels gelijmd. Een regel tussen de poten aan de korte zijde geeft door 2 pen-en-gatverbindingen voldoende sterkte in deze richting.
Nadat de tafel geschuurd is wordt hij als laatste met olie afgewerkt. Hiervoor gebruiken we een milieuvriendelijke meubelolie. Deze olie verdiept prachtig alle kleurnuances die in het olijfessen aanwezig zijn.
En hier staat dan het eindresultaat in onze toonkamer: de tafel van olijfessen uit de polder! Het blijft altijd weer een spannend moment als je een nieuw ontwerp, dat van tevoren alleen nog maar als idee op papier bestond, in werkelijkheid voor je ziet staan. Het uitgangspunt komt goed tot uitdrukking in de spanning tussen de heldere tafel-vorm en de levendige tekening van het tussenblad. In het drukke olijfessen valt er van alles te genieten: sterk nerfverloop van de gaffel, wilde kleurschakeringen van het kernhout, moiréstrepen, noestjes, enzovoorts.
Tijdens het ontwerpen en ook tijdens de productie moeten er allerlei keuzes gemaakt worden. Al deze keuzes bepalen de vorm van het ontwerp, maar ze bepalen ook de hele sfeer die het product uiteindelijk uitstraalt. De wijze waarop in dit geval bijvoorbeeld het olijfessen–tussenblad is samengesteld bepaalt voor een groot deel de aantrekkelijkheid van het eindresultaat. Vragen die hierbij een rol spelen zijn:
– hoe breed zagen we de stroken
– maken we gebruik van rechte stroken
– of gebruiken we juist alleen schuine lijmnaden
– hoe egaal, of juist hoe wild mag/moet het stuk hout zijn om opgenomen te worden in dit blad
– willen we door een selectie een patroon/richting in het blad aanbrengen, of juist niet.
Al deze zaken kunnen bij een meubel dat in samenspraak met de klant tot stand komt aan de orde komen. Deze werkwijze illustreert mooi dat een tafel van Kopshout een uniek product is. Een product dat alleen voor en met die ene opdrachtgever gemaakt kon worden.
